Dijital platformlar, YouTube, radyo, konser salonlarının programları, festivaller, müzik mağazaları, mekanlar, müzik yazarları…Hayır, hiçbiri değil.
Bir ajans için yapılmış araştırmanın sonuçlarından ilgimi çeken bilgileri paylaşmak istiyorum. Son bir buçuk yılda Türkiye’de dijitalden müzik dinleme oranı yüzde 30 artmış. Yani telefon üzerinden data kullanımına bağlı alışkanlıklar tam gaz devam. İlginç bir bilgi: 15 Temmuz darbe girişiminin ardından müzik stream rakamlarının bir anda yüzde 50 artması. “Politik ve sosyal buhranlarda daha fazla müzik dinliyoruz” diyor araştırma. İşler sarpa sardığında müziğin sesi yükseliyor galiba. (Eminim başka açıklamaları da vardır stream’deki artışın.)
Türkiye’de 2016 yılında en fazla stream edilen şarkılar Türkçe rap şarkıları. Pop şarkıları değil. Her gün magazin basınında gördüğümüz “ünlü”lerin müzikleri de değil. Onlar belki radyolarda en fazla çalınan ya da müzik kanallarında ne fazla gösterilen isimler olabilirler. Ama kişinin gidip sevdiği şarkıyı bizzat tıklayarak dinlediği stream platformlarında bu isimler gerilerde. Türkçe şarkıların stream edilme ortalamasından 14 kat fazla stream edilen rap şarkıları var.
İlginç bir bilgi armoniyle ilgili. Türkiye’de en fazla tutan şarkılar F minör tonunda bestelenmiş. Stream istatistikleri bunu gösteriyormuş. Minör, Türk halkının tercihidir onu biliyorduk ama Fa minör tutkunluğunu bilmiyorduk. Uzmanların bir açıklaması olmalı. Daha sonra Do minör ve Mi minör geliyor. La minörün olmaması beni şaşırtmadı desem yalan. Doğada en fazla bulunan ses “La” neticede.
Türk insanının müzik zevki ve şarkı seçimi neye göre şekilleniyor? Sevdiğimiz şarkıları nerede duyuyoruz da takipçisi oluyoruz? Nerede öğreniyoruz? Onlarla ilk nerede karşılaşıyoruz? Bu başlıktaki soru aynı zamanda. Yanıtı basit. Diziler. Dizilerde çalan müzikler, dizilerde yer alan şarkılar, dizi karakterlerinin söylediği seslendirdiği ya da o karakterlere önemli sahnelerde eşlik eden şarkılar.
Türk insanı yeni müzikleri dizilerden keşfediyor. Dünyada da bu durum benzer. Ne listelerden, ne müzik programlarından, ne radyodan, ne müzik yazarlarının önerdiklerinden, ne de mağazalardaki raflardan bakıp görüyorlar. Elbette genelleme yaparak, çoğunluk bu şekilde davranıyor demeye getiriyorum. İstisnalar vardır. Bana kalırsa araştırmada yer almayan “eş, dost, arkadaş tavsiyesi” olabilir bir diğer önemli müzik keşif yolu. Verilere göre ikinci önemli müzik keşfi reklamlar aracılığıyla yapılıyor. Reklamlarda kullanılan müzikler sanatçıların seslerini geniş kitlelere duyurması için çok etkili.
Google aramaları ve sosyal medyanın etkisine gelince elbette buradan da insanlar pek çok türde müzik ve sanatçı görüp öğreniyor. Gelen bilgilere göre Türkiye’de geçen yıl bu alanların kralı Kalben ve şarkıları olmuş. Stream verilerini analiz etmek, insanların sadece neyi ne kadar dinlediğini değil, ne zamanlar dinlediğini de ortaya koyuyor. Bir nevi duygusal haritamız da bu şekilde ortaya çıkıyor. Neyi ne zaman dinliyoruz bunu başka bir yazıya saklayayım izin verirseniz.
Son bir bilgi: Hafta başında ve cumaları daha fazla müzik dinliyoruz. Hafta içi tercihler enstrümental müzik yönündeymiş. Elektronik, house ve türevlerini, klasik müziği de katmak lazım bu hesaba. Bu bilgiler sizi tarif etti mi, size uydu mu bilmiyorum. Veriler böyle gösteriyor.