GameStop hisseleri üzerinden yaşanan savaş, ekonomi dünyasında kafaları epey karıştırdı. Analistlerin bile ilk etapta anlamlandırmakta güçlük çektiği bu olayı ABD vatandaşlarına açıklamak da Temsilciler Meclisi’nin Demokrat Partili üyesi Alexandria Ocasio-Cortez’e düştü. Ocasio-Cortez, Twitch kanalından yaptığı yayına uzman konuklar davet ederek 1 milyon kişinin gözleri önünde “Nedir bu GameStop işi?” sorusuna yanıt aradı. Ama bir başka soru daha var: Nedir bu Twitch?

Elbette bir milletvekilinin vatandaşlara anlaşılamayanı anlatmasında şaşılacak bir şey yok. Asıl ilginç olan Ocasio-Cortez’in kullandığı kanal yani Twitch. Amazon’a ait bir canlı video streaming platformu olan Twitch özellikle ‘gamer’ların etkin olduğu, oyun ve e-spor müsabakalarının yayınlandığı bir uygulama. Şubat 2020 itibarıyla aylık 3 milyon yayıncı, 15 milyon günlük aktif kullanıcı ve anlık ortalama 1,4 milyon kullanıcı ile ABD’nin en büyük 16’ncı sitesi konumunda.

Kullanıcı sayısı çok ama asıl önemli olan bu kullanıcıların profilleri. Mayıs 2020 verilerine göre ABD’de Twitch uygulamasını kullanan bireylerin yüzde 37,8’i 10-19, yüzde 40,6’sı ise 20-29 yaşları arasında. Dünya genelinde ise 16-24 yaş arası kullanıcılar yüzde 41, 25-34 yaş kullanıcılar ise yüzde 32’lik bir dağılıma sahip. Yani nereden bakarsak bakalım, Twitch’in kullanıcı kitlesinin çoğunluğunun gençlerden, hatta kısmen çocuklardan oluştuğunu söyleyebiliriz. Bu da bizi asıl konumuza getiriyor.

"SİYASİ RÖNESANS” YAŞANIYOR

Günümüzde Z kuşağı da denen bu neslin, geleneksel medya kanallarıyla hatta Twitter gibi 2000’lerde zirveye çıkan sosyal medya kanallarıyla olan bağının hızla zayıflaması, liderleri yeni kitle iletişim araçlarını kullanmaya itiyor. Ocasio-Cortez’in başını çektiğini siyasetçiler, bu genç kitleye ulaşmak için artık Twitch’i kullanıyor. (Ocasio-Cortez'in mecrada bir karşılık bulmasının en önemli nedenlerinden biri de Twitch'in doğasına göre hareket etmesi, aslen bir gamer olması. Örneğin seçimlerden önce Among Us oynarken 400 bin kişi onu izledi.) Bu durum henüz siyasi analistlerin pek gündeminde değil ama teknoloji yazarları yavaş yavaş “Neler oluyor?” diye sormaya başladı.

Newsweek, INSIDER gibi saygın yayınlarda teknoloji, oyun ve internet kültürü konularındaki yazılarıyla tanınan Steven Asarch, Inverse'teki makalesinde "Nasıl ki Twitter 2010'larda siyasetin gidişatını değiştirdiyse, Twitch de aynı şeyi 2020'lerde yapabilir. Siyasetçilerle olan etkileşimimiz Twitch gibi platformlar sayesinde bir kez daha değişebilir" yorumunu yaparken, Imad Khan da teknoloji yayıncılığı denince ilk akla gelen dergilerden olan WIRED’da yayımlanan “Twitch bir siyasi rönesans yaşıyor” başlıklı yorumunda, adayların ve organizatörlerin, normalde siyasetle ilgilenmeyecek seçmenlere erişme ümidiyle bu platforma akın ettiklerini belirtiyor.

Peki geçmişte Donald Trump, Hillary Clinton gibi siyasetçilerin “Gençlerimizi uzak tutmalıyız, şiddet eğilimlerini besliyor” dediği oyunların kalesi konumundaki Twitch, ABD’de nasıl bir siyasi mecra haline geldi?

Bunda öncelikle etkili olan faktör elbette yeni neslin medya tüketim ve özellikle de haber tüketim alışkanlıklarındaki değişim. Örneğin Oxford Üniversitesi bünyesinde bulunan Reuters Gazetecilik Çalışmaları Enstitüsü'nün 2019 yılında ABD ve İngiltere'de yaşayan ve bireylerle gerçekleştirdiği araştırmaya göre, 18-24 yaş grubunun yüzde 57'sinin gün içinde ilk haber aldıkları kanal sosyal medya.

ABD'de Mart 2020'de yapılan bir araştırmada da Z kuşağının haberlere büyük oranda sosyal medya üzerinden ulaştığı görülüyor. Katılımcıların yüzde 61'i haberleri takip etmek için her gün sosyal medyaya baktıklarını, yüzde 52’si ise hayatı boyunca hiç haber almak için gazete okumadığını belirtiyor.

NEDEN TWITCH?

Daha da önemlisi ise Twitch gibi platformların, yayını yapan kişiyle izleyenler arasındaki ilişkiyi dönüştüren yapısı. Konuyla ilgili görüşüne başvurduğumuz, Hacettepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Bilişim ve Enformasyon Teknolojileri Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Mutlu Binark, “Yeni medya ortamlarının gençler için ne anlama geldiğini anlamak gerekiyor” derken “affective intimacy” kavramına dikkat çekti.

“Affective” kelimesini duygulandıran ya da duygulandırıcı olarak Türkçeye çevirmek mümkün. “Intimacy” ise samimiyet anlamına geliyor. Literatürde samimiyetin sekiz unsurundan biri olan affective intimacy’i duygunun algısı ve ifadesi olarak tarif etmek mümkün. Affective intimacy duygusu, derin bir sevgi, ilgi, şefkat ve olumlu çekimi kapsıyor.

Prof. Dr. Binark’a göre Twitch ya da TikTok gibi mecralar, televizyon, gazete gibi geleneksel mecralara kıyasla affective intimacy’nin çok daha baskın olduğu alanlar. Bunu kavrayan siyasetçiler de, Ocasio-Cortez örneğinde olduğu gibi kendi potansiyel seçmenleri ile bu mecralar üzerinden iletişim kurmayı yeğliyor.

Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi İletişim Fakültesi’nden Doktor Öğretim Üyesi Tülin Sepetci de siyasetçilerin Twitch’i keşfini ilgisini, “Gençler kendi alanları olarak online dünyayı görüyorlar. Siyasetçiler de bu alana göç ediyor” sözleriyle açıkladı ve online dünyanın gerçek dünyaya yansıma potansiyelinin çok yüksek olduğuna vurgu yaptı.

"ORGANİK OLMAK ÖNEMLİ"

Kendisi de dijital oyun kültürü konulu doktora tezini yazarken Twitch ve benzeri oyun ortamlarında çokça vakit geçiren Sepetci, “Gençlere çok güzel geliyor, çok seviyorlar bunu. Çünkü gençlerde kendi hayatlarını daha ön planda görme, kendilerinin daha anlaşıldığını hissetme isteği var. Siyasetçilerin kendi alanlarına geldiğini görmekten mutlu oluyorlar” dedi.

Twitch ortamında yayıncı ile seyirci arasında kurulan ilişkinin “organik” olması gerektiğinin de altını çizen Sepetçi, “Ancak bu ortama giren siyasiler eğreti bir şey yaparlarsa ters de tepeceğini düşünüyorum. Biraz daha onların içinden, habitatlarına uygun davranmak, bukalemun gibi olmak gerekiyor” diye konuştu.

WIRED’a konuşan 435 bin takipçili Twitch yayıncısı Mychal “trihex” Jefferson da, “Politikacılar AOC’nin stratejisinden çok şey öğrenebilir ki buna strateji denir mi onu da bilemiyorum. Kendiniz olun yeter. Twitch’in en büyük gücü canlı etkileşimin spontanlığı. Aşırı cilalı, prova edilmiş bir konuşma yapmak gibi şeyler, canlı yayının gücünü tamamen kaçırmak anlamına geliyor” derken, aslında aynı şeyden bahsediyor. Tabii burada Ocasio-Cortez’in kendisinin de bir “gamer” olduğunu, oyunların ve oyuncuların jargonunu çok iyi bildiğini ve daha önce sosyal medya kanalları aracılığıyla yaptığı paylaşımlarda bunu takipçilerine de ispatladığını bir kez daha anmakta fayda var.